Άρθρο του κ. Μιχάλη Στεφανάκη, Δ/ντή Υγείας, Ασφάλειας & Περιβάλλοντος, Imerys
Η εκστρατεία «Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας για όλες τις ηλικίες» του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) την περίοδο 2016-2017 ολοκληρώθηκε µε τη διάσκεψη στο Μπιλµπάο της Ισπανίας τον Οκτώβριο του 2017. Στόχος της εκστρατείας ήταν η εγρήγορση και η συλλογή προτάσεων για την εξασφάλιση βιώσιµης εργασίας για το γηράσκον εργατικό δυναµικό της Ευρώπης.
Η γήρανση του εργατικού δυναµικού συνεπάγεται:
- Επιµήκυνση της έκθεσης σε κινδύνους λόγω αύξησης του χρόνου της εργασιακής ζωής
- Αυξηµένη ευαισθησία των εργαζοµένων µεγάλης ηλικίας σε ορισµένους κινδύνους ασφάλειας και υγείας
- Αύξηση του ποσοστού εργαζοµένων µε χρόνια προβλήµατα υγείας
Οι κύριες διαπιστώσεις της διετούς εκστρατείας του EU-OSHA στην Ευρώπη συνοψίζονται σε:
- 22% των εργαζοµένων µε ηλικία πάνω από 50 χρόνων πιστεύουν ότι δεν θα είναι ικανοί να συνεχίσουν την τρέχουσα εργασία τους στην ηλικία των 60
- 26% των εργαζοµένων πιστεύουν ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την υγεία τους
- 32% των οίκων απασχόλησης δεν έχουν διαδικασία επιστροφής στην εργασία µετά µακροχρόνια απουσία
- 45% των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι γίνεται διάκριση σε ευρεία κλίµακα για εργαζόµενους µε ηλικία πάνω από 55 χρόνια
Οι παραπάνω διαπιστώσεις καθίστανται πιο ανησυχητικές όταν 200.000 θάνατοι στην Ευρώπη το χρόνο συνδέονται µε ατυχήµατα και επαγγελµατικές ασθένειες λόγω των αιτιών που δίνονται στον παρακάτω πίνακα µε βάση στοιχεία του ILO 20171.
| – | Θάνατοι, % | Μόνιµη αναπηρία, % | Μόνιµη αναπηρία, Ελλάδα, % |
|---|---|---|---|
| Καρκίνος | 52 | 25 | 23 |
| Κυκλοφορικό | 24 | 12 | 16 |
| Τραυµατισµοί | 2 | 11 | 11 |
| Άλλο | 22* | 37 | 25 |
| Μυοσκελετικά | *περιλαµβάνει και µυοσκελετικά | 15 | 24 |
Προκύπτει εποµένως ότι από τους 200.000 θανάτους, 4.000 (200.000 *0.02) συνδέονται µε ατυχήµατα. Το ποσοστό των µονίµων αναπηριών που συνδέεται µε ατυχήµατα είναι 11% και σε αυτά δεν καταγράφονται τα µυοσκελετικά. Η πλειονότητα των θανάτων και µονίµων αναπηριών είναι αποτέλεσµα επαγγελµατικών ασθενειών – λόγω µακροχρόνιας έκθεσης σε βλαπτικούς παράγοντες όπως αναπνεύσιµη σκόνη, επικίνδυνες ουσίες, θόρυβος, δονήσεις, επαναλαµβανόµενες κινήσεις, ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία.
Υψηλό ποσοστό των καταγεγραµµένων ως επαγγελµατικών ασθενειών, ενδεχοµένως συνδέονται µερικώς µόνον µε το εργασιακό περιβάλλον, εντούτοις ό αριθµός είναι εξαιρετικά υψηλός και επιβάλλει εγρήγορση και λήψη µέτρων βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, διότι η απώλεια της ανθρώπινης ζωής δεν έχει «τιµή» αλλά και διότι:
- Είναι νοµική και ηθική υποχρέωση η προστασία της υγείας των εργαζοµένων και η διαµόρφωση συνθηκών εργασίας που δεν επιβαρύνουν την υγεία τους
- Το κόστος των θανάτων από ατυχήµατα και επαγγελµατικές ασθένειες εκτιµάται σε 476 δις. ευρώ ετησίως στην ΕΕ
- Αναµένεται αύξηση της παραγωγικότητας και της ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών
Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας οφείλει να ακολουθήσει την ιεράρχηση των µέτρων ελέγχου κινδύνου δηλ. Εξάλειψη, Υποκατάσταση, Τεχνικά Μέτρα, Διοικητικά µέτρα, Μέσα Ατοµικής προστασία. Αυτή ακριβώς η αρχή πρόληψης προδιαγράφεται στη νέα εκστρατεία του EU-OSHA ( Απρίλιος 2018) µε στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά µε την επαγγελµατική έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες, που εκτιµάται (Andrew Smith) ότι συνδέονται µε 80.000 θανάτους ετησίως στην Ευρώπη.
Η επίβλεψη της υγείας των εργαζοµένων είναι εποµένως εξαιρετικής σηµασίας για τη µέτρηση της αποτελεσµατικότητας των µέτρων αντιµετώπισης των εργασιακών κινδύνων, καθώς και η λήψη µέτρων. Η συνεργασία των εργαζοµένων µπορεί να εξασφαλιστεί ευκολότερα όταν η επίβλεψη υγείας ξεκινήσει την πρώτη εργασιακή ηµέρα, όταν είναι ορατή η δέσµευση της Διοίκησης για την προστασία της υγείας των εργαζοµένων µε υλοποίηση των απαιτούµενων µέτρων ελέγχου και όταν υπάρχει κλίµα αµοιβαίας εµπιστοσύνης και σεβασµού.
Μιχάλης Στεφανάκης
