Ημερίδα «Οι ορυκτές πρώτες ύλες ως βασικός μοχλός ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία» στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ
Μιλώντας σε εκδήλωση-συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, τη διοργάνωση της οποίας είχε ο κύριος Τσομώκος και το συντονισμό είχε ο ΣΜΕ με το Γεν. Δν/τή του κ. Καβαλόπουλο, στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ, ο κ. Κεφάλας υπενθύμισε ότι κάθε χρόνο επενδύονται στον κλάδο στην Ελλάδα περί τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική συμμετοχή του μεταλλευτικού τομέα στο ΑΕΠ διαμορφώνεται στο ύψος των 5,4 δισ. ευρώ ή σταθερά πάνω από το 3% του ΑΕΠ.
Την ίδια στιγμή, εισφέρει περίπου το 4% των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης που υφίστανται στην ελληνική βιομηχανία, ήτοι περισσότερες από 100.000 (τέταρτη στην ευρωπαϊκή κατάταξη και 7η μεταξύ των κλάδων της βιομηχανίας στην Ελλάδα- ειδικά στην περιφέρεια). Προς τις ΗΠΑ -την τιμώμενη χώρα στη φετινή ΔΕΘ- οι ελληνικές εξαγωγές του κλάδου ανέρχονται σε περίπου 180 εκατ. ευρώ και αποτελούνται από βιομηχανικά ορυκτά (22%), μη σιδηρούχα μεταλλεύματα όπως αργίλιο και αλουμίνα (10%) και αλουμίνιο (4%).
“Επενδύουμε συστηματικά, αξιοποιούμε τους φυσικούς πόρους, διασφαλίζουμε θέσεις εργασίας” υπογράμμισε ο κ. Κεφάλας, σύμφωνα με τον οποίο χρειάζεται η πραγματική εφαρμογή της Εθνικής Πολιτικής Ορυκτών Πόρων με συγκεκριμένο νομικό κείμενο, χρονοδιάγραμμα και προτεραιότητες και η εκπόνηση ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τις ορυκτές πρώτες ύλες, σε διάλογο πάντα με τις τοπικές κοινωνίες.
«Ο μεταλλευτικός κλάδος διαχρονικά – ιδιαίτερα στα πρόσφατα χρόνια της κρίσης – αποτελεί σταθερό εργοδότη, οδηγό επενδύσεων και εξαγωγών συνεισφέροντας σημαντικά στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) και στην ανάπτυξη ξεπερνώντας την εθνική οικονομία σε ρυθμούς ανάπτυξης ,ανέφερε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων κ Αθανάσιος Κεφάλας.
Παραθέτοντας κάποια ενδεικτικά στοιχεία και μεγέθη σχετικά με τη θέση του μεταλλευτικού κλάδου στην εθνική οικονομία σήμερα ο κ Κεφάλας τόνισε:
- Συνολική αξία πωλήσεων €1.8 δις. το 2016.
- Συνολική συμμετοχή στο ΑΕΠ €5.4 δις. ή πάνω από 3%
- Συνεισφορά στη βιομηχανία 5.5% το μερίδιο της εξορυκτικής βιομηχανίας στο σύνολο της προστιθέμενης αξίας της εγχώριας βιομηχανίας (7η στην ευρωπαϊκή κατάταξη και 7η μεταξύ των κλάδων της βιομηχανίας στην Ελλάδα)
- Απασχόληση: μερίδιο 3.7% στο σύνολο της βιομηχανίας όσον αφορά την απασχόληση με πάνω από 100 χιλιάδες θέσεις πλήρους απασχόλησης (τέταρτη στην ευρωπαϊκή κατάταξη και 7η μεταξύ των κλάδων της βιομηχανίας στην Ελλάδα – ειδικά στην περιφέρεια)
- Επενδύσεις: 8.4% μερίδιο στις εγχώριες επενδύσεις (~€300 εκατ. ετησίως)
- Εξαγωγές: 1 δις ευρω η αξία των εξαγωγών το 2016 οδηγούμενη κυρίως από μέταλλα, μάρμαρα και βιομηχανικά ορυκτά. Μάλιστα η εξωστρέφεια του μεταλλευτικού κλάδου ολοένα αυξάνεται φτάνοντας να εξάγει το 80% των εξαγώγιμων προϊόντων το 2016 σε χώρες όπως Ιταλία (16%), Γερμανία (10%) και ΗΠΑ (10%). Συγκεκριμένα προς τις ΗΠΑ – την τιμώμενη χώρα στη φετινή ΔΕΘ – οι εξαγωγές ανέρχονται σε ~€180 εκατ. και αποτελούνται από βιομηχανικά ορυκτά (22%), μη σιδηρούχα μεταλλεύματα όπως αργίλιο και αλουμίνα (10%) και αλουμίνιο 4%
- Συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη: συνεισφορά κατά 30% στην προστιθέμενη αξία στη Δυτική Μακεδονία και κατά 13% στη Στερεά Ελλάδα
Δίνοντας το περίγραμμα των πλεονεκτημάτων του μεταλλευτικού κλάδου που οδήγησαν στην επιτυχημένη πορεία του κλάδου ο πρόεδρος του ΣΜΕ τόνισε ότι και σήμερα αποτελούν το κλειδί για την μελλοντική του ανάπτυξη και είναι:
- Καινοτομία: ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων, υλικών και εφαρμογών, έρευνα και ανάπτυξη κατά μήκος ολόκληρης της αλυσίδας αξίας και ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας
- Ανθρώπινο κεφάλαιο: συστηματική επένδυση στην εκπαίδευση (8.3 ώρες ανά εργαζόμενο για τα μέλη του ΣΜΕ), προγράμματα απασχόλησης νέων (4 από τα μέλη του ΣΜΕ) και συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την εργασιακή αγορά και τη συγκράτηση του brain drain
- Αξιοποίηση πόρων: συστηματική έρευνα και επενδύσεις για τη μετατροπή πόρων σε βεβαιωμένα αποθέματα και ταυτόχρονη αξιοποίηση του πλεονεκτήματος στις μεταφορές (το οποίο σε κάποιο βαθμό πηγάζει και από το γεωγραφική / μορφολογικό πλεονέκτημα)
Κλείνοντας την τοποθέτηση του ο κ Κεφάλας υπογράμμισε ότι για τη συνέχιση και την ανάπτυξη αυτής της πορείας, υπάρχει μία σειρά προϋποθέσεων:
- Ενεργοποίηση μηχανισμών και κινήτρων για επενδύσεις
- Πρόσβαση σε υποδομές (λιμάνια κ.α.)
- Σταθερό και δίκαιο φορολογικό περιβάλλον
- Γρήγορες και συνεπείς δικαστικές διαδικασίες και αποφάσεις
- Πρόσβαση σε πόρους χρηματοδότησης καινοτομίας και έρευνας
Επιπλέον, συγκεκριμένα για τη μεταλλευτική δραστηριότητα:
- Η εφαρμογή της Εθνικής Πολιτικής Ορυκτών Πόρων με συγκεκριμένο νομικό κείμενο, χρονοδιάγραμμα και προτεραιότητες είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη διαχείριση των ορυκτών πρώτων υλών στην Ελλάδα
- Εκπόνηση Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ – η εφαρμογή προϋποθέτει διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες
- Περιβαλλοντική αδειοδότηση σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο με επαρκή στελέχωση και δυνατότητα εκτίμησης των πραγματικών επιπτώσεων του έργου
- Ενίσχυση ελεγκτικών και εγκριτικών υπηρεσιών (Ανεξάρτητες Επιθεωρήσεις Μεταλλείων)
- Αναβάθμιση όλων των τμημάτων και σχολών γεω-επιστημών, πληροφορικής και επαγγελματική κατάρτισης
- Άρση εμποδίων στην πρόσβαση των κοιτασμάτων Ο.Π.Υ.
- Προαγωγή ομογενοποίησης προτύπων λειτουργίας όλων των εξορυκτικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης
Παρατίθενται παρακάτω βασικά σημεία από τις υπόλοιπες τοποθετήσεις της συζήτησης:
Ο Αμερικανός πρέσβης για τα ναυπηγεία και τον εξορυκτικό τομέα
Κατά τη σύντομη τοποθέτησή του στη συζήτηση, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ υπογράμμισε ότι η ισχυρή παρουσία αμερικανικών πολυεθνικών στην 83η ΔΕΘ επιβεβαιώνει το γεγονός ότι οι εταιρείες των ΗΠΑ “ξαναβλέπουν” την Ελλάδα, καθώς αυτή αναδύεται από την οικονομική κρίση και διαφαίνονται η προοπτική και οι πραγματικές ευκαιρίες. Υπενθύμισε το έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον για τα (ενεργειακά) έργα στην Αλεξανδρούπολη, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η αμερικανική πλευρά έχει ισχυρό ενδιαφέρον “να δει την Ελλάδα να κάνει περαιτέρω πρόοδο στους δεσμούς της με τους γείτονές στα δυτικά Βαλκάνια”.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Πάιατ στις εξελίξεις γύρω από τα Ναυπηγεία Σκαμαραγκά, αλλά και στον μεταλλευτικό τομέα και την εξορυκτική/μεταλλευτική βιομηχανία της Ελλάδας: “Καθώς εργαζόμαστε πάνω στο όραμα για τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα, ένας από τους παράγοντες που ξέρω ότι οι Αμερικανοί επενδυτές θα λάβουν σοβαρά υπόψη, είναι το ιστορικό και η εμπειρία των υφιστάμενων επενδυτών. Όπως λέω πάντα, ιδίως σε αυτόν τον τομέα (των επενδύσεων), η επιτυχία φέρνει επιτυχία. Για αυτό είμαστε τόσο ενθουσιασμένοι από την ανακοίνωση της Οnex για το ενδιαφέρον τους για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, χτίζοντας πάνω στην επιτυχημένη επένδυσή τους, που επαναφέρει στη ζωή το ναυπηγείο στη Σύρο (…) Ο εξορυκτικός τομέας βεβαίως στην Ελλάδα είναι ιδιαιτέρως δυναμικός, έχει χιλιάδες χρόνια ιστορίας, φτάνοντας μέχρι την εποχή του Πλάτωνα, και αν αναπτυχθεί καταλλήλως με τις βέλτιστες πρακτικές και καλές συνέργειες μεταξύ της κυβέρνησης και της βιομηχανίας, θα μπορούσε να γίνει ένα μείζον θετικό στοιχείο για την ελληνική οικονομία και ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα, όπου υπάρχουν τόσο πολλές πηγές. Είμαστε εδώ ως αμερικανική κυβέρνηση και ως αμερικανική πρεσβεία, για να βοηθήσουμε στο να παράσχουμε ένα μέρος του συνεκτικού ιστού, που ευελπιστούμε ότι μπορεί να ξεκλειδώσει το πλήρες δυναμικό του τομέα και να συνεισφέρουμε στην ελληνική οικονομική ανάπτυξη” υπογράμμισε.
Κ. Σκρέκας: Να αρθούν τα εμπόδια για την εκκίνηση νέων επενδύσεων
Την πεποίθηση ότι αν στην Ελλάδα δεν στηριχθούν ο πρωτογενής τομέας, η μεταποίηση και ο εξορυκτικός κλάδος, τότε “δεν θα μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τη μακροπρόθεσμη, σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη”, εξέφρασε ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Κώστας Σκρέκας, ενώ πρόσθεσε: “Χρειάζεται έστω και τώρα, να γίνει άρση των εμποδίων για την εκκίνηση μιας νέας επένδυσης (στον εξορυκτικό κλάδο), διαδικασία που σήμερα παίρνει από λίγα χρόνια μέχρι δεκαετίες. Επίσης, χρειάζεται να μειωθεί το κόστος της ενέργειας, αφού χωρίς ανταγωνιστικές τιμές δεν μπορούμε να στηρίξουμε τη μεταποίηση. Χρειαζόμαστε πολυδιάστατη ανάπτυξη”. Όπως είπε, βιομηχανική πολιτική, πολιτική για την εξόρυξη, χωρίς ενεργειακή πολιτική και πολιτικές που διασφαλίζουν την ομαλότητα και τη ρευστότητα, δεν μπορεί να υπάρξει.
Γ. Μανιάτης: 114 δημόσιοι μεταλλευτικοί χώροι και 22 εκτάσεις βιομηχανικών ορυκτών
Από την πλευρά του, ο τομεάρχης Ενέργειας του Κινήματος Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ), Γιάννης Μανιάτης, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (2013-2015), υποστήριξε: “Τον Οκτώβριο του 2014 η Ελλάδα ήξερε για πρώτη φορά πόσους πόρους έχει. Είχαν καταγραφεί 114 δημόσιοι μεταλλευτικοί χώροι και 22 εκτάσεις βιομηχανικών ορυκτών. Για τις 20 από αυτές τις εκτάσεις παραδώσαμε στη σημερινή κυβέρνηση 20 τεύχη δημοπράτησης διεθνών διαγωνισμών, αλλά τίποτα δεν έγινε μέχρι στιγμής”. Ο κ. Μανιάτης επισήμανε ότι πρέπει να γίνει νόμος του κράτους η εθνική στρατηγική για τους ορυκτούς πόρους του 2012, ώστε να αποκτήσει ισχυρή νομική θωράκιση.
Ο κ. Μανιάτης εκτίμησε άλλωστε ότι αν η Ελλάδα καταφέρει να αξιοποιήσει πλήρως τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων της, τότε θα μπορεί να αντλεί 2-3 δισ. ευρώ κάθε χρόνο στην επόμενη τριακονταετία ως έσοδα για το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα (με βάση τη σχετική πρόταση, το 75% των δημοσίων εσόδων της αξιοποίησης των εθνικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα “τροφοδοτεί το ασφαλιστικό σύστημα, το 20% τοπικά έργα προστασίας περιβάλλοντος και ανάπτυξης, ενώ το 5% μεταπτυχιακά προγράμματα των πανεπιστημίων που σχετίζονται με έρευνα για τον ορυκτό πλούτο). Συμπλήρωσε ότι αν υλοποιηθούν οι τρεις βασικοί για την Ελλάδα ενεργειακοί αγωγοί -ο Διαδριατικός (ΤΑΡ), ο Eastmed και ο Διασυνδετήριος Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB)- καθώς και το έργο του FSRU της Αλεξανδρούπολης, τότε είναι εφικτό να έρθουν στη χώρα μας επενδύσεις ύψους 8-10 δισ. ευρώ στη επόμενη δεκαετία.
Οι πρέσβεις της Σουηδίας και της Φιλανδίας
Οι πρέσβεις της Σουηδίας, Σάρλοτ Σαμελίν (Charlotte Sammelin) και της Φιλανδίας, Γιούχα Πούκο (Juha Pyykko), υπογράμμισαν από την πλευρά τους τη σημασία της μεταλλευτικής δραστηριότητας, αλλά και της τήρησης των αρχών της αειφορίας και των ισορροπιών με τις τοπικές κοινωνίες. Η κ. Σαμελίν σημείωσε ότι η αειφορία είναι βασική, γιατί χωρίς αυτή δεν υπάρχει η αποδοχή των τοπικών κοινωνιών, αλλά και των άλλων επιχειρήσεων, εκτός μεταλλευτικού τομέα, οι οποίες μπορεί να βιώνουν αρνητικό αντίκτυπο από τη μεταλλευτική δραστηριότητα.
Ο κ. Πούκο, αφού υπενθύμισε ότι στη χώρα του υπάρχουν πολλά ενεργά ορυχεία, εξήγησε πώς λειτούργησε η νομοθεσία στη Φιλανδία (Finish Mining Act), προκειμένου να βρει ισορροπίες μεταξύ των διάφορων δραστηριοτήτων. Όπως είπε, θεωρεί σημαντικό η τοπική κοινότητα να έχει εμπιστοσύνη στις αρχές της χώρας και στην εταιρεία που κάνει τις εξορύξεις και για αυτό είναι μεταξύ άλλων σημαντικές οι εκδηλώσεις τύπου “Open house”, που δίνουν στον τοπικό πληθυσμό τη δυνατότητα να γνωρίσει τα ορυχεία και τις δραστηριότητές τους. Γνωστοποίησε δε ότι στη Φιλανδία υιοθετήθηκε, για πρώτη φορά εκτός Καναδά, το βραβευμένο σύστημα TSM, που βοηθά τις μεταλλευτικές εταιρείες να αξιολογήσουν και να διαχειριστούν τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές ευθύνες τους.
Αθ. Σαββάκης: Οι ευκαιρίες στον κλάδο της εξόρυξης δεν έχουν αναδειχτεί στην πραγματική τους διάσταση
Την εκτίμηση ότι οι ευκαιρίες που προσφέρει ο κλάδος της εξόρυξης για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας “ούτε έχουν αξιολογηθεί στον βαθμό που πρέπει, ούτε βεβαίως έχουν αναδειχθεί στην πραγματική τους διάσταση” διατύπωσε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, μιλώντας στην εκδήλωση. Πρότεινε την πλήρη εφαρμογή της εθνικής πολιτικής για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των δράσεων και αντίστοιχες νομικές δεσμεύσεις, ενώ επισήμανε ότι “ειδικά τώρα που βγήκαμε από τα μνημόνια”, πρέπει να ενισχυθεί η ικανότητα της χώρας να διενεργεί κοιτασματολογικές έρευνες, με σκοπό την ακριβή καταγραφή του ορυκτού πλούτου της χώρας.
“Όπου δεν έχουν ολοκληρωθεί οι κοιτασματολογικές έρευνες, αυτές θα πρέπει να ολοκληρωθούν το ταχύτερο δυνατόν και να υπάρξει στη συνέχεια η διαδικασία δημοπράτησης των κοιτασμάτων για την ορθολογική τους αξιοποίηση” υπογράμμισε και πρότεινε “την επαναξιολόγηση των περιοχών στις οποίες έχουν βρεθεί κοιτάσματα προς εκμετάλλευση, ή/και εν δυνάμει εκμετάλλευση, στον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, ούτως ώστε να διασφαλισθεί και η μελλοντική τους αξιοποίηση και όχι ενδεχόμενη παύση της αξιοποίησης και τελικά αδρανοποίηση για πάντα της εκμετάλλευσης, η οποία προφανώς θα προέρχεται από τη θεσμοθέτηση ανταγωνιστών χρήσεων γης ή κατασκευής έργων υποδομής”.
Ο πρόεδρος του ΣΒΒΕ επισήμανε ακόμη ότι με κριτήρια κύκλου εργασιών και κερδοφορίας, με βάση επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία του 2016, πέντε από τις δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας του κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών, έχουν έδρα τη Βόρεια Ελλάδα, και είναι μέλη του Συνδέσμου. “Ο κύκλος εργασιών τους για το 2016 ήταν κοντά στα 445 εκατ. ευρώ, ενώ τα κέρδη προ φόρων περί τα 87 εκατ. ευρώ. Βεβαίως, εκτός από τις συγκεκριμένες πέντε επιχειρήσεις, υπάρχει μεγάλος αριθμός υγιών επιχειρήσεων του κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών, που είναι εξωστρεφείς και οι οποίες πραγματικά παρακολουθούν τις διεθνείς τάσεις της αγοράς και κάθε χρόνο βελτιώνουν τις επιχειρηματικές τους επιδόσεις. Άρα, όλες αυτές οι εταιρείες, που αθόρυβα υποστηρίζουν άμεσα και έμμεσα τις τοπικές κοινωνίες, δημιουργούν καλές και σταθερές θέσεις εργασίας, και ουσιαστικά, φτιάχνουν “αναχώματα”, συγκρατώντας πολλούς νέους στην ελληνική επαρχία” υπογράμμισε.
Τέλος παρατίθενται παρακάτω κάποιες από τις πολλές δημοσιεύσεις που είχε ο Σύνδεσμος από σχετικό δελτίο τύπου που εξέδωσε:
https://www.sofokleousin.gr/peri-ta-180-ek-eyro-oi-eksagoges-metalleytikon-proionton-stis-ipa
http://www.insider.gr/epiheiriseis/94332/kefalas-sme-statheros-ergodotis-o-metalleytikos-klados
http://www.dealnews.gr/roi/item/237080-Πρόεδρος-ΣΜΕ-Αθανάσιος-Κεφάλας-Ο-μεταλλευτικός-κλάδος-αποτελεί-οδηγό-επενδύσεων-και-εξαγωγών#.W5a5AMAVSM8
https://www.voria.gr/article/sme-180-ekat-i-metalleftikes-exagoges-stis-ipa-me-dori-ta-orikta
https://www.protagon.gr/epikairotita/oikonomia/sme-o-metalleftikos-klados-apotelei-stathero-ergodoti-kai-odigo-ependysewn-kai-eksagwgwn-44341685930
http://www.capital.gr/oikonomia/3315105/ath-kefalas-xreiazetai-pragmatiki-efarmogi-tis-ethnikis-politikis-orukton-poron
https://www.parapolitika.gr/article/orima-kitasmata-metallon-axias-18-dis-evro-sti-voria-ellada
https://www.parapolitika.gr/article/orima-kitasmata-metallon-axias-18-dis-evro-sti-voria-ellada
https://www.newmoney.gr/palmos-oikonomias/369611-kefalas-sme-eksagoume-stis-ipa-metalleitika-proionta-ipsous-180-ekat
https://energypress.gr/news/sme-sta-180-ekatommyria-eyro-oi-exagoges-metalleytikon-proionton-stis-ipa-me-dory-ta
http://www.newslog.gr/art/4460291/o-metalleutikos-klados-stirizei-tin-ethniki-oikonomia
