Του Χρήστου Καβαλόπουλου
Γενικού Διευθυντή του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων

O Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, ασκώντας το θεσμικό του ρόλο της εκπροσώπησης της Ελληνικής Εξορυκτικής Βιομηχανίας στην Πολιτεία και τη Δημόσια Διοίκηση, είχε το τελευταίο δωδεκάμηνο συχνές επαφές και συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και των άλλων συναρμόδιων υπουργείων, προβάλλοντας τις θέσεις και τα αιτήματά του στο σύνολο των κανονιστικών θεμάτων που απασχόλησαν τον κλάδο.

Το πρώτο εξάμηνο του 2019 ασχοληθήκαμε με τις δυσλειτουργίες του Ν. 4512/2018 και ιδιαίτερα με τις εγγυητικές επιστολές αποκατάστασης περιβάλλοντος, τον τρόπου επιβολής προστίμων από τις Επιθεωρήσεις, την ανάθεση υλοποίηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις Ορυκτές Πρώτες Υλες, το νομοσχέδιο «περί Αιγιαλού και Παραλίας» και τα προβλήματα που δημιουργούνται από την εφαρμογή του, με τα προγράμματα του ΥΠΕΝ για το δίκτυο ΝΑTURA και την επεξεργασία βημάτων απλοποίησης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα, ο Σύνδεσμος έκανε σειρά παρεμβάσεων που αφορούσαν στο σύνολο των προβλημάτων που αναζητούν λύσεις εδώ και καιρό και δυσκολεύουν την ομαλή λειτουργία και την παραπέρα ανάπτυξη του κλάδου.

Συγκεκριμένα τέθηκαν τα εξής θέματα , τα οποία έγιναν αντικείμενο εκτεταμένου διαλόγου με την πολιτική ηγεσία και τις υπηρεσίες και έτυχαν αποστολής αναλυτικών έγγραφων τοποθετήσεων από πλευράς του Συνδέσμου.

Ένταξη του κλάδου στο νέο Αναπτυξιακό Νόμο

Με τον προηγούμενο Αναπτυξιακό Νόμο 4399/2016, ο εξορυκτικός κλάδος είχε αποκλειστεί από τα προβλεπόμενα αναπτυξιακά κίνητρα.
Το τεκμηριωμένο αίτημα του Συνδέσμου για την επιλεξιμότητα του κλάδου, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, έγινε αποδεκτό από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και οδήγησε στην ένταξη των εξορυκτικών έργων στο νέο Αναπτυξιακό Νόμο Ν. 4635/2019.

Διατάξεις Απλοποίησης Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας

Από μία πρώτη δέσμη απλοποιητικών μέτρων που θέσαμε υπόψη της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων έγιναν δεκτά και οδήγησαν σε περιορισμένης έκτασης αλλαγές με το νόμο 4635/2019 αυτά που αφορούν:
α. στην αδειοδότηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων με τροποποίηση του Ν.4442/2016 αποσαφηνίζοντας το καθεστώς γνωστοποιήσεων και θεσμοθετώντας τη χρησιμοποίηση εξωτερικών πιστοποιημένων συνεργατών προς υποστήριξη του έργου των υπηρεσιών του Δημοσίου και
β. ορισμένες τροποποιήσεις του Ν. 4014/2011 που αφορούν στις γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης και στην απλοποίηση διαδικασιών τροποποίησης ΑΕΠΟ.

Εργασιακά-συλλογικές συμβάσεις

Με το Ν. 4635/2019, που προώθησε το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων ΠΑΝ, ικανοποιήθηκαν και οι θέσεις του Συνδέσμου για τις προϋποθέσεις επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων και την προσφυγή στη διαιτησία μονομερώς μόνο όταν συντρέχει λόγος κοινωνικού ή δημόσιου συμφέροντος.

Απλοποίηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων, προτάσεις του Συνδέσμου στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συμμετοχή στη δημόσια διαβούλευση

Με βάση την εμπειρία των μελών του ο Σύνδεσμός μας ανέδειξε τις αδυναμίες του υπάρχοντος ρυθμιστικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων, εντοπίζοντας τα σημεία που χρήζουν αλλαγών, τροποποιήσεων, συμπληρώσεων προκειμένου η περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων να είναι απλούστερη και πληρέστερη. Υπέβαλε αναλυτικά τις προτάσεις του στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ εστιάζοντας στην επίλυση προβλημάτων και των δυσλειτουργιών της υφιστάμενης διαδικασίας.

Στο νέο σχέδιο νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», που τέθηκε σε διαβούλευση, υπάρχει σε αρκετά σημεία αποδοχή των απόψεων μας που αφορούν:

  • Αύξηση της διάρκειας ισχύος ΑΕΠΟ σε 15 έτη
  • Θεσμοθέτηση ρητών χρόνων περιορισμών στις φάσεις αδειοδότησης και σημαντική σμίκρυνση του χρόνου αδειοδότησης
  • Ανάλυση του ρυθμιστικού ρόλου του Κεντρικού και Περιφερειακού Συμβουλίου Αδειοδότησης στην προώθηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και την ολοκλήρωσή της εντός προθεσμιών
  • Θεσμοθέτηση και αποσαφήνιση του ρόλου του πιστοποιημένου αξιολογητή ΜΠΕ
  • Ενίσχυση της λειτουργίας Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου

Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, υπέβαλε σημαντικές παρατηρήσεις σε πολλές από τις προτεινόμενες διατάξεων του νέου σχεδίου «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικης Νομοθεσίας» και συγκεκριμένα:

  • Για τη εξομοίωση της διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ στην περίπτωση πιστοποίησης κατά EMAS και ISO
  • Τη σύσταση και λειτουργία του ΚΕΣΠΑ και των ΠΕΣΠΑ, στα οποία ζητάμε τη συμμετοχή και εκπροσώπων της βιομηχανίας.
  • Τις διαδικασίες ανανέωσης –τροποποίησης των ΑΕΠΟ
  • Τις ανανεώσεις των ΑΕΠΟ για υπόγεια έργα
  • Τη λειτουργία των Πιστοποιημένων Αξιολογητών και τους όρους διασφάλισης μη σύγκρουσης καθηκόντων τους
  • Τους όρους λειτουργίας δανειοθαλάμων δημοσίων έργων
  • Τη λειτουργία εξορυκτικών έργων εντός προστατευόμενων περιοχών
  • Τη λειτουργία των Επιθεωρήσεων Περιβάλλοντος

Πέραν της συμμετοχής στη διαβούλευση αυτή, ο Σύνδεσμος μας έθεσε υπόψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, και άλλα σημαντικά θέματα τα οποία, προς το παρόν, δεν συμπεριλαμβάνονται στο κατατεθέν νομοσχέδιο και αφορούν τροποποιήσεις πολλών διατάξεων του 4014/2011, της δασικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας διαχείρισης υδατορεμάτων και υδάτων καθώς και της αδειοδότησης εξορυκτικών αποβλήτων και των εγκαταστάσεών τους.

Ανάγκη Τροποποιήσεων στο Ν. 4512/2018

Ο Σύνδεσμος συζήτησε διεξοδικά με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ την ανάγκη τροποποιήσεων στο Ν. 4512/2018 και των συνοδευτικών αυτού ΚΥΑ-ΥΑ, ώστε να αρθούν τα σημαντικά προβλήματα που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του. Κατέθεσε δέσμη προτάσεων συνοδευόμενες από αντίστοιχες αιτιολογήσεις. Οι κυριοτερες απο αυτές αφορουσαν στα εξης ;

  • Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των εγγυητικών αποκατάστασης
    εγγυητικές επιστολές διασφάλισης ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων Δημοσίου επί αμφισβητούμενων δασικών εκτάσεων
  • Συμψηφισμός πάγιου και αναλογικού μισθώματος στα λατομεία αδρανών
  • Οι απαιτούμενες Τεχνικές Μελέτες να είναι υπό καθεστώς γνωστοποίησης
    και όχι έγκρισης
  • Οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις να αντιμετωπίζονται υπό καθεστώς γνωστοποίησης και να αποτελούν ξεχωριστό παράρτημα της Τ.Μ.
  • Κατανομή ποινικών ευθυνών και προστίμων μεταξύ του κύριου του έργου και των εργολάβων-υπεργολάβων
  • Δανειοθαλαμοι στα δημόσια έργα
  • Επεκτάσεις λατομικών χώρων σε λατομικές περιοχές
  • Απαλλοτριώσεις-παραχωρήσεις κατά χρήση σε δασικές εκτάσεις

Χωροταξικός Σχεδιασμός

Ο ΣΜΕ συνεργάστηκε στενά με το ΣΕΒ, προωθώντας τις θέσεις που αφορούν στον κλάδο σε σχέση με το Περιφερειακό Χωροταξικό Σχεδιασμό.
Ο Σύνδεσμος επεξεργάστηκε τροποποιήσεις που αφορούν στην καλύτερη προσέγγιση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στα χωροταξικά της Στερεάς Ελλάδας, Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας , Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Ηπείρου.

Αιγιαλός και Παραλία

Ο Σύνδεσμός μας διατύπωσε προτάσεις τις οποίες έθεσε υπόψη της Ομάδας Χωροταξίας του ΣΕΒ που είχε αναλάβει την προώθηση αλλαγών-τροποποιήσεων του υπάρχοντος νόμου. Τα κύρια θέματα που αναδείξαμε είναι ο προσδιορισμός του αιγιαλού και παραλίας, ο καθορισμός τιμήματος για χρήση εγκαταστάσεων φορτοεκφόρτωσης που είναι πλησίον ή συνοδά έργα εξορυκτικών έργων, η αδειοδότηση των εγκαταστάσεων και η συντήρηση και λειτουργία των ήδη υπαρχουσών.

Τέλος Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων

Όπως και παραπάνω συνεργαστήκαμε την αντίστοιχη ομάδα εργασίας του ΣΕΒ, προκειμένου να δρομολογηθούν νομοθετικές παρεμβάσεις που θα απαλλάσσουν τις σκάλες φόρτωσης και τις ιδιωτικές λιμενικές εγκαταστάσεις της εξορυκτικής-μεταλλουργικής βιομηχανίας από το τέλος αυτό.

Ιδιωτικά πρατήρια καυσίμων –εγκαταστάσεις στα υπόγεια έργα

Προωθήθηκαν τροποποιήσεις της ΥΑ 37776/2645/2017 από κοινού με το ΣΕΒ και υπηρεσιακούς παράγοντες, προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια αδειοδότησης ιδιωτικών πρατηρίων εντός υπογείων έργων. Αναμένεται η έκδοση της νέας ΥΑ

Λειτουργία Επιθεωρήσεων

Με επιστολή προς τον Υπουργό ΠΕΝ κ. Κ. Χατζηδάκη, αναλύθηκαν τα προβλήματα από τη μέχρι τώρα λειτουργία των επιθεωρήσεων. Ο Σύνδεσμος μας έκανε αναλυτικές προτάσεις για την επίλυσή τους και την αντιμετώπιση ανασφάλειας δικαίου που δημιουργείται.

Τροποποίηση του άρθρου 59 και 108 του Μεταλλευτικού Κώδικα περί παράτασης κατά μία 25ετία των μεταλλευτικών παραχωρήσεων

Με επιστολή προς τον Υπουργό ΠΕΝ κ. Κ. Χατζηδάκη και μετά την προφορική ανάλυση του θέματος στις συναντήσεις μαζί του, ζητήσαμε την τροποποίηση των ανωτέρω άρθρων ώστε να αρθούν τα εμπόδια ομαλής ροής επενδύσεων σε μεταλλευτικές παραχωρήσεις στις οποίες πλησιάζει η λήξη της 50ετίας τους και η ανανέωσή τους έχει σημαντικές αβεβαιότητες.

Εξόρυξη λιγνίτη-Απολιγνιτοποίηση

Ο Σύνδεσμός μας εξέφρασε στον Υπουργό ΠΕΝ κ. Κ. Χατζηδάκη, τις σημαντικές επιφυλάξεις του για την απόφαση της κυβέρνησης να επισπεύσει την παύση της παραγωγής λιγνίτη μέχρι το 2023. Θεωρεί ότι η εξόρυξη λιγνίτη πρέπει να περιορισθεί σταδιακά, χωρίς κλυδωνισμούς στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις.

Το παρόν κείμενο και περιεχόμενο απηχεί σε προσωπικές απόψεις του αρθρογράφου.