ΠΕΡΙΟΔΟΣ Δ: 2006-2008
Με δεδοµένη πλέον την µεγάλη συµµετοχή της Ε.Ε. στην παραγωγή νοµοθεσίας που αφορά τον κλάδο (περιβαλλοντική νοµοθεσία, κανονισµοί ρύπων κλπ) και την αυξανόµενη συµµετοχή του ΣΜΕ στην διαµόρφωση θέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προς όφελος του κλάδου, ο Σύνδεσµος για πρώτη φορά πραγµατοποιεί εκδήλωση στις Βρυξέλλες, σε αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου, µε τη συµµετοχή Ελλήνων Ευρωβουλευτών, µελών της Μόνιµης Εθνικής Αντιπροσωπείας, στελεχών διαφόρων Γενικών ∆ιευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εκπροσώπων ευρωπαϊκών κλαδικών συνδέσµων.
Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η γνωριµία µε τον Σύνδεσµο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, η γνωριµία µε τον ελληνικό εξορυκτικό κλάδο και τη σηµασία του για την εθνική αλλά και την ευρωπαϊκή οικονοµία, η γνωστοποίηση των θέσεων και των απόψεων του ΣΜΕ σε βασικά θέµατα του κλάδου προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της ανάπτυξής του και άρσης των υφιστάµενων εµποδίων.
Στα θέµατα κανονιστικού πλαισίου έχουµε δύο βασικές εξελίξεις:
Ξεκινά από την Ελληνική Πολιτεία, µετά από πολύχρονες καθυστερήσεις ένας σηµαντικός διάλογος για τον χωροταξικό σχεδιασµό και καταστρώνονται τα πρώτα σχέδια του Εθνικού Χωροταξικού και του Ειδικού Χωροταξικού για τη βιοµηχανία.
Ο ΣΜΕ προβάλλει τη θέση του παντού, προς όλους τους εµπλεκόµενους φορείς, προς όλα τα όργανα της πολιτείας, ότι ο χωροταξικός σχεδιασµός της χώρας οφείλει να λάβει υπόψη του την µεγάλη βαρύτητα που έχει η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας ως παράγοντας ανάπτυξης και να συµπεριλάβει τις χωρικές ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν την εξορυκτική δραστηριότητα. Προτείνει να αναλυθούν και να ενσωµατωθούν στα κριτήρια του χωροταξικού σχεδιασµού η προτεραιότητα που πρέπει να έχει η εκµετάλλευση ορυκτών πόρων στο σχεδιασµό των διαφόρων χρήσεων γης.
Η εξορυκτική δραστηριότητα είναι η µόνη που δεν µπορεί να χωροθετηθεί κάπου αλλού εκτός από το χώρο που έδωσε η φύση το κοίτασµα και αυτό πρέπει να λαµβάνεται υπόψη στα υπό διαµόρφωση σχέδια.
Εκδίδεται επίσηµα το τελικό κείµενο της οδηγίας 2006/21/ΕΚ σχετικά «µε τη διαχείρισης των αποβλήτων της εξορυκτικής βιοµηχανίας», η βασικότερη ίσως οδηγία αποκλειστικά για τον κλάδο της εξόρυξης. Ο Σ.Μ.Ε. επί σειρά ετών µετείχε στη διαβούλευση όλων των φάσεων κατάστρωσης της οδηγίας αυτής, µέχρι και την τελική της ψήφιση.
Τέλος δηµιουργείται η πρώτη συµφωνία αυτορύθµισης του κλάδου για το κρυσταλλικό πυριτικό και την αντιµετώπισή του στους χώρους δουλειάς. Στα πλαίσια του κοινωνικού διαλόγου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιτεύχθηκε συµφωνία µεταξύ εργοδοτικών και εργατικών ενώσεων πάνω στο θέµα αυτό µε παράλληλη υιοθέτηση βέλτιστων τεχνικών και καλών πρακτικών σ΄ όλες τις φάσης παραγωγής και διαχείρισης υλικών και προϊόντων που περιέχουν κρυσταλλικό πυριτικό, χωρίς να τεθούν περιορισµοί ορίων έκθεσης.
Παράλληλα µε όλα αυτά, ο Σύνδεσµος το 2008 ξεκινά επικοινωνιακή καµπάνια µε στόχο την ανάδειξη στο ευρύ κοινό της σηµασίας των ορυκτών στην καθηµερινή ζωή.
Κύριοι στόχοι της καµπάνιας αυτής ήταν:
- Η ενηµέρωση της κοινής γνώµης για τη φύση και τη χρησιµότητα των ορυκτών και των µεταλλευµάτων.
- Η πρόκληση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώµης.
- Η επιλογή οµάδων κοινού µε στόχο την εξοικείωσή τους µε τα ορυκτά.
- Η προβολή του εύρους χρήσης των ορυκτών στην καθηµερινότητα όλων

Βασικό µήνυµα της καµπάνιας αυτής ήταν «Τα ορυκτά αγκαλιάζουν την καθηµερινότητά µας και βρίσκονται παντού και σ΄ όλα γύρω µας».
Απαύγασµα αυτής της προσπάθειας ήταν η µεγάλη εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΣΜΕ µε θέµα «Ορυκτά η αναγκαιότητά τους και η νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τη διασφάλισή τους. Κύριοι οµιλητές εκτός από τον Πρόεδρο του ΣΜΕ κ. Ε. Βιδάλη ήταν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Κ. Χατζηδάκης, ο Βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ κ. Σπ. Κουβέλης, ο εκπρόσωπος της DG Enterprise της Commission κ. Abraao Carvalho η ∆ιευθύντρια της Euromines κα C. Hebestreit, ο κ. Μ. Γλέζος και η Πρόεδρος της σχολής Μεταλλειολόγων κα Σ. Σταµατάκη Παραθέτουµε τα κυριότερα σηµεία της οµιλίας του Προέδρου του ΣΜΕ κ. Ε. Βιδάλη ως χαρακτηριστικά µηνύµατα των καιρών.
«Η κυρίαρχη πρόκληση που καλούµαστε να αντιµετωπίσουµε στην εποχή µας ως Κυβερνήσεις, ως οργανώσεις, ως επιχειρήσεις αλλά και ως κοινωνίες συνολικότερα είναι η διασφάλιση ενός βιώσιµου µέλλοντος για όλους, για εµάς αλλά και για τις επόµενες γενιές, µία πρόκληση, η οποία καθίσταται δυσκολότερη από την προβλεπόµενη ταχεία παγκόσµια πληθυσµιακή αύξηση κυρίως νέων ατόµων σε πόλεις» Η συνεχής προσθήκη εκατοµµυρίων λιγότερο ευνοηµένου αστικού πληθυσµού σηµαίνει ταχύτατα αυξανόµενες ανάγκες για νέες οικοδοµές, αυτοκίνητα και υποδοµές, περισσότερα και καλύτερα προϊόντα, ιδιαίτερα στις λιγότερο σήµερα αναπτυγµένες χώρες του πλανήτη µας, οι οποίες για να ικανοποιηθούν χρειάζονται φυσικούς πόρους. Με βάση την προέκταση των ισχυόντων σήµερα, στις αναπτυγµένες µας κοινωνίες, προτύπων κατανάλωσης και συµπεριφοράς, είναι σίγουρο ότι τέτοιας έκτασης πόροι δεν υπάρχουν, ενώ και αυτοί που υπάρχουν βρίσκονται εκεί που τους έχει τοποθετήσει η φύση και όχι εκεί ακριβώς που τους χρειαζόµαστε. Γι΄ αυτό και οι διάφορες κοινωνίες, για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε απαραίτητους φυσικούς πόρους για τη βιωσιµότητά τους, θα πρέπει να τους αναζητούν και να διασφαλίζουν τη διαθεσιµότητά τους όσο το δυνατόν πιο κοντά γεωγραφικά στη δική τους παραγωγή και κατανάλωση.
“Με αυτά τα δεδοµένα, στο πλαίσιο της σηµερινής µας ηµερίδας» είπε ο πρόεδρος του ΣΜΕ, «η βασική τοποθέτηση του Συνδέσµου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, κινείται σε δύο άξονες:
- Πρώτον, στην επιτακτική ανάγκη να συνειδητοποιήσουµε ότι χωρίς να προσαρµόσουµε τον τρόπο που ζούµε και τους τρόπους που παράγουµε προς συµπεριφορές και πρακτικές αποδοτικότερης χρήσης, ανακύκλωσης και επαναχρησιµοποίησης των φυσικών πόρων, χωρίς δηλαδή µεγαλύτερη οικοαποδοτικότητα, θα είναι αδύνατον οι φυσικοί πόροι που ο πλανήτης µας διαθέτει να καλύψουν τόσο τις δικές µας ανάγκες όσο και αυτές των µελλοντικών γενεών.
- Και δεύτερον, στην επιτακτική, επίσης, ανάγκη να σχεδιάσουµε, να υιοθετήσουµε και να εφαρµόσουµε εγκαίρως τις σωστές πολιτικές και διαδικασίες, που θα µας επιτρέπουν την πρόσβαση στους αναγκαίους φυσικούς πόρους και µάλιστα, µε τους όρους που θέλουµε, όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική συνοχή.
Η εξορυκτική βιοµηχανία δεν παράγει για τον εαυτό της. Παράγει ανταποκρινόµενη στις ανάγκες της κοινωνίας µας για σπίτια, αυτοκίνητα, δρόµους, λιµάνια και κάθε είδους προϊόντα καθηµερινής χρήσης. ∆υστυχώς, όµως, η κοινωνία µας, και ιδιαίτερα ο πολίτης, που γεννιέται και µεγαλώνει στην πόλη, δεν συνειδητοποιεί το βαθµό και την έκταση που η καθηµερινή του ζωή και ευηµερία εξαρτάται από φυσικούς ορυκτούς πόρους.
Γι’ αυτό και ο ΣΜΕ, για να ενηµερώσει και να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία, σχεδίασε και εγκαινίασε, τον περασµένο ∆εκέµβριο, ειδική επικοινωνιακή καµπάνια, απευθυνόµενη σε µικρούς και µεγάλους, µε τίτλο: ΓΥΡΩΓΥΡΩΟΛΑ – τα ορυκτά αγκαλιάζουν τη ζωή µας (λογότυπο). Το βασικό µήνυµα αυτού του προγράµµατος είναι ότι τα ορυκτά βρίσκονται παντού γύρω µας, µέσα στα πιο συνηθισµένα αντικείµενα που χρησιµοποιούµε καθηµερινά, σε πράγµατα που κάνουν τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου πιο άνετη, σε προϊόντα παραδοσιακά αλλά και υψηλής τεχνολογίας. Βρίσκονται, όµως, «κρυµµένα» µέσα σ΄ αυτά, γι’ αυτό και δεν γίνονται αντιληπτά.
Στο πλαίσιο διαµόρφωσης και εφαρµογής των κατάλληλων πολιτικών υιοθετήθηκε, το Νοέµβριο του 2008, µε πρωτοβουλία του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής G. Verheugen και µετά από ευρεία ανοιχτή διαβούλευση µε τους όλους τους ενδιαφερόµενους, µια ιδιαίτερα σηµαντική νέα Ευρωπαϊκή πολιτική µε τίτλο: Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες – κάλυψη των ουσιωδών αναγκών µας για ανάπτυξη και απασχόληση στην Ευρώπη.
Η νέα αυτή πολιτική, µεταξύ άλλων, προωθεί την εκλογίκευση και απλούστευση του σηµερινού περίπλοκου, δυσλειτουργικού και αντί-αναπτυξιακού καθεστώτος αδειοδότησης και κανονιστικών ρυθµίσεων που διέπουν την εξορυκτική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Όµως, είναι θέµα των επιµέρους κρατών-µελών να δράσουν νοµοθετικά προς αυτή την κατεύθυνση. Και εδώ θα κριθεί η ταχύτητα προσαρµογής και αποτελεσµατικότητας της Ελλάδας.»
Ο κ. Βιδάλης στο τέλος επεσήµανε:
Θα ήταν πραγµατικά κρίµα να µην εκµεταλλευτεί η Ελλάδα την ανάσα που της προσφέρει η παρούσα οικονοµική κρίση προχωρώντας στις απαραίτητες θεσµικές πρωτοβουλίες και µεταρρυθµίσεις, ώστε η όλη αδειοδοτική διαδικασία να γίνει στιβαρή, µε προδιαγραφές, µε κριτήρια, µε τακτές και σαφείς προθεσµίες, που να προστατεύουν το περιβάλλον και την αποκατάστασή του αλλά και η οποία θα προσφέρει, παράλληλα, προβλεψιµότητα και ξεκάθαρες απαντήσεις στις επιχειρήσεις του ελληνικού εξορυκτικού κλάδου.
Χωρίς αµφιβολία, η παρούσα οικονοµική συγκυρία έχει πολλές προκλήσεις, αλλά µας επιφυλάσσει και κάποιες πολύ σηµαντικές ευκαιρίες κατά τη φάση της ανάκαµψης. Η µεγάλη πρόκληση είναι να ετοιµαστούµε για να αξιοποιήσουµε αυτές τις ευκαιρίες και να µην τις χάσουµε.
Σε θέµατα πολιτικής µια από τις πλέον σηµαντικές στιγµές του κλάδου ήταν η αναγγελία πρωτοβουλίας που ανέλαβε ο επίτροπος της Commission G. Verheugen για την δηµιουργία ολοκληρωµένης πολιτικής σε σχέση µε την εξασφάλιση της προµήθειας πρώτων υλών στην Ε.Ε.. Η πρωτοβουλία αυτή που όλος ο ευρωπαϊκός κλάδος την ονόµασε ως «πρωτοβουλία Verheugen”, µετά από εκτεταµένη και έντονη διαβούλευση, τον Νοέµβριο του 2008 κατέληξε στην επίσηµη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε τίτλο «Ανακοίνωση – Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες – κάλυψη ουσιωδών αναγκών της Ε.Ε. για ανάπτυξη και & απασχόληση».
Η πρωτοβουλία Verheugen επανάφερε στο προσκήνιο τον «ξεχασµένο» και «παρεξηγηµένο» κλάδο των µη ενεργειακών πόρων, βάζοντας επί τάπητος την ανάγκη δηµιουργίας συγκροτηµένης στρατηγικής και συγκεκριµένης ευρωπαϊκής πολιτικής σε σχέση µε τους ορυκτούς φυσικούς πόρους, ώστε να χρησιµεύσει ως εργαλείο στήριξης της ανάπτυξης και της βιωσιµότητας, σε βάθος χρόνου, της ευρωπαϊκής οικονοµίας.
Οι βασικοί άξονες της πρωτοβουλίας Verheugen που στη συνέχεια πήρε τη µορφή διαλόγου για τη δηµιουργία µιας ολοκληρωµένης πολιτικής για τις πρώτες ύλες, τη λεγόµενη πλέον «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες» (Raw Materials Initiative), ήσαν ως εξής:
- Εξασφάλιση πρόσβασης στις πρώτες ύλες στις διεθνείς αγορές µε τους όρους που ισχύουν για άλλους ανταγωνιστές.
- Καθορισµός του κατάλληλου πλαισίου προϋποθέσεων στην Ε.Ε. για την προώθηση βιώσιµου εφοδιασµού µε πρώτες ύλες από ευρωπαϊκές πηγές.
- Ενίσχυση γενικά της αποδοτικής χρήσης των πόρων και προώθηση της ανακύκλωσης µε σκοπό τη µείωση της κατανάλωσης πρωτογενών πρώτων υλών από την Ε.Ε. και ελάττωση της σχετικής εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Η πρωτοβουλία προτείνει µια ευρωπαϊκή στρατηγική που να διασφαλίζει την πρόσβαση στους αναγκαίους για τη βιώσιµη ανάπτυξη της Ευρώπης φυσικούς πόρους, τόσο από ευρωπαϊκές όσο και από τρίτες χώρες και προωθεί την οικοαποδοτικότητα στη χρήση των πόρων αυτών, έναντι της σηµερινής κατασπατάλησης τους.
Το Μάιο του 2009 η Τακτική Γενική Συνέλευση των µελών του ΣΜΕ εκλέγει νέο ∆.Σ. το οποίο µετά τη σύγκλισή του σε σώµα έχει την εξής σύνθεση: Σωκράτης Μπαλτζής Πρόεδρος, Θωµάς Ανδρουλάκης Αντιπρόεδρος, Μάνθος Κωνσταντινίδης Γενικός Γραµµατέας, Παντελής Βετούλας, Ταµίας, Ελευθέριος Φαίδρος Αναπληρωτής Ταµίας, και µέλη Νικόλαος ∆ηµαρέλης, Θεόφιλος Ζαµπετάκης, Βασίλειος Λάµπος, ∆ηµήτριος Λάππας, Κωνσταντίνος Σάλτας, Μιχάλης Στεφανάκης και Πλούταρχος Τάτσης.
Το 2009 ολοκληρώνεται η σηµαντικότερη φάση χωροταξικού σχεδιασµού της χώρας και ψηφίζονται από τη Βουλή το Εθνικό Χωροταξικό και το Ειδικό Χωροταξικό σχέδιο για τη Βιοµηχανία, που αναφέρονται µε συγκεκριµένο τρόπο στην εξορυκτική δραστηριότητα και την εκµετάλλευση των ορυκτών πόρων.
Μέσα από συνεχείς προσπάθειες 2 ετών ο Σύνδεσµος κατόρθωσε να γίνουν αποδεκτές οι περισσότερες των θέσεών του. Κατ΄ αυτό τον τρόπο πραγµατοποιήθηκε η επίτευξη του στόχου να ενταχθεί ο κλάδος µας, κατά τον καλύτερο τρόπο, στο χωροταξικό σχεδιασµό της χώρας. Η επιτυχία αυτή πρέπει να θεωρείται µία από τις µεγαλύτερες στην διαδροµή του Συνδέσµου τα τελευταία χρόνια.