ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β: 1952-1980
Πρώτη περίοδος Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ)
Στις 17 Οκτωβρίου 1952 πραγµατοποιείται η πρώτη συνεδρίαση του ∆ιοικητικού Συµβουλίου, του ΣΥΝ∆ΕΣΜΟΥ πλέον ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, όπως µετονοµάσθηκε η Ένωση, µε συµµετοχή επτά µελών και υπό την Προεδρία του Σ. Κογεβίνα.
Από την ηµεροµηνία αυτή, αρχίζει µια νέα προσπάθεια των µεταλλευτικών επιχειρήσεων της χώρας, να οργανωθούν σε σύγχρονες βάσεις, προκειµένου να προωθήσουν την επίλυση των προβληµάτων τους.
Γίνεται ανακατάταξη αρµοδιοτήτων µεταξύ των µελών του ∆.Σ., αποφασίζεται η στέγαση του Συνδέσµου σε νέο γραφείο, εξετάζεται η τροποποίηση του καταστατικού, εγκρίνεται η πρόσληψη διευθυντή και η συνεργασία µε νοµικό και καταβάλλεται προσπάθεια για την είσπραξη των εισφορών των επιχειρήσεων – µελών και προετοιµάζεται η σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης των µελών του Συνδέσµου για τον Μάρτιο του 1953.
Από τα πρακτικά της πρώτης συνεδρίασης του ∆.Σ. που προέκυψε από την Γενική Συνέλευση, φαίνεται ότι πλέον ο Σύνδεσµος εισέρχεται σε µια οµαλή πορεία, ασχολούµενος µε τρέχοντα θέµατα που λίγο ή πολύ και µε διάφορες µορφές θα εξακολουθήσουν να υφίστανται µέχρι και σήµερα.
Έτσι στις 17 Μαίου 1953 το ∆.Σ. ασχολείται µε το σχέδιο Συλλογικής Σύµβασης Εργασίας που το υπέβαλε η Οµοσπονδία Μεταλλευτών Ελλάδος (ΟΜΕ) µε νοµοσχέδιο του Υπουργείου Οικονοµικών για την φορολογία κεφαλαίου, µε απόφαση της Νοµισµατικής Επιτροπής για την χρηµατοδότηση των µεταλλευτικών επιχειρήσεων και µε την τροποποίηση του νόµου περί οµαδικών απολύσεων. Ενώ στις 25 Αυγούστου του ίδιου χρόνου µε τα θέµα του επιδόµατος ανθυγιεινής εργασίας, της επαγγελµατικής κατάρτισης µεσαίων στελεχών στους χώρους εργασίας και µε την ίδρυση ειδικής σχολής εκπαίδευσης µεταλλωρύχων και της απορρόφησης ανέργων.
Το νέο καταστατικό του Συνδέσµου, εγκρίθηκε µε την υπ’ αριθ. 12826/53 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών.
Και µια λεπτοµέρεια : Στις 23-2-1954 το ∆.Σ. αποφασίζει όπως οι συνεδριάσεις του πραγµατοποιούνται την πρώτη Τρίτη κάθε µήνα. Συµπτωµατικά (;) το ίδιο ισχύει και σήµερα.
Με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας, την 1η Ιουνίου 1954 αρχίζει τη λειτουργία της η πρώτη σχολή Μεταλλωρύχων που λειτουργεί στην Καλογρέζα για την Νότια Ελλάδα και στην Κασσάνδρα για την Βόρεια.
Το 1956 απασχολεί το Συµβούλιο του ΣΜΕ η αναγκαιότητα υπογραφής Εθνικής Συλλογικής Σύµβασης Εργασίας, ή αντιστοίχων τοπικών, δίνει όµως την εξουσιοδότηση στην εταιρεία Βωξίται Παρνασσού όπως υπογράψει τοπική σύµβαση εργασίας για την περιοχή ΄Αµφισσας.
Στις αρχές του 1957 αρχίζουν οι διαπραγµατεύσεις για την υπογραφή συλλογικής σύµβασης εργασίας µε την «Οµοσπονδία χειριστών εκσκαπτικών για ανυψωτικών µηχανηµάτων» χωρίς όµως αποτέλεσµα.
Την ίδια περίοδο το Ταµείο Μεταλλευτών ενσωµατώνεται στο ΙΚΑ.
Τα πρακτικά των συνεδριάσεων του ∆.Σ. στις 13 Φεβρουαρίου 1959 κλείνουν µια ολόκληρη εποχή, αφού από την επόµενη συνεδρίασή του στις 13 Μαρτίου του ίδιου χρόνου, αρχίζουν να γράφονται µε στυλό διαρκείας και όχι µε µελάνη όπως µέχρι τότε.
Στα ίδια αυτά πρακτικά του Μαρτίου 1959, διαβάζουµε ότι σύµφωνα µε έγκυρες πληροφορίες ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Κων/νος Καραµανλής επειδή ανησύχησε για την δύσκολη θέση στην οποία ευρίσκοντο τα µεταλλεία, αποφάσισε να συγκαλέσει σύσκεψη Υπουργού, αρµοδίων παραγόντων και των παραγωγικών τάξεων υπό την Προεδρία του προκειµένου να εξετασθεί το όλον ζήτηµα. ∆υστυχώς όµως από τα επόµενα πρακτικά δεν φαίνεται ότι πραγµατοποιήθηκε η σύσκεψη αυτή.
Μεγάλη δραστηριότητα ανέπτυξε ο Σύνδεσµος το 1959 για το νοµοσχέδιο που κατάρτισε η Κυβέρνηση «περί αργούντων µεταλλείων» µε στόχο όπως διαβεβαίωσε το Προεδρείο του Συνδέσµου ο τότε Υπουργός Βιοµηχανίας κ. Ν. Μάρτης τους «αεριτζήδες» των µεταλλείων οι οποίοι µε εκατοντάδες δηλώσεις έχουν δεσµεύει ολόκληρη την Ελλάδα και δεν επιτρέπουν την ορθή αξιοποίηση του ορυκτού δυναµικού της χώρας. Την ίδια διαβεβαίωση έκανε και ο Κ. Καραµανλής στον Αντιπρόεδρο του Συνδέσµου κ. Ηλιόπουλο κατά την συνάντηση που είχαν το Σεπτέµβριο του 1959. Παρέπεµψε δε το θέµα στον Αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως και Πρόεδρο της Οικονοµικής Επιτροπής κ. Π. Κανελλόπουλο. Το νοµοσχέδιο αυτό µετά από επεξεργασία περίπου ενός χρόνου και 7-8 διαφορετικές εκδοχές για τις οποίες ο ΣΜΕ µε υποµνήµατα και προφορικά διαβήµατα εξέθεσε τις παρατηρήσεις του, δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως το Νοέµβριο του 1959 (Ν.∆. 4029/59).
Το τέλος του 1960 βρίσκει το ∆.Σ. του Συνδέσµου να ασχολείται µε την δηµοσιευθείσα στον τύπο σύµβαση για την ίδρυση εργοστασίου αλουµινίου στη χώρα. Οι πρώτες αντιδράσεις των µελών του Συµβουλίου ήταν αρνητικές στους όρους της σύµβασης, γιατί θεωρήθηκαν ότι έρχονται σε αντίθεση µε τα συµφέροντα των ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων βωξίτη. Η αντίθεση όµως αυτή, δεν επανέρχεται στις επόµενες συνεδριάσεις.
Για τις δεκαετίες από το 1960 µέχρι σήµερα, η ιστορία του Συνδέσµου είναι λίγο ή πολύ γνωστή και για το λόγο αυτό δεν θα κάνουµε εκτενή αναφορά.
Ο Σύνδεσµος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων ακολούθησε την εξέλιξη των επιχειρήσεων – µελών του µε περιόδους ακµής και έντονης δραστηριοποίησης και περιόδους περιορισµένων παρεµβάσεων.
Πάντοτε όµως στις επάλξεις των προσπαθειών για την προάσπιση των συµφερόντων του τόσο παραγωγικού αυτού τοµέα της Εθνικής Οικονοµίας.
Η περίοδος από το 1961 µέχρι σήµερα είναι η σηµαντικότερη στην ιστορία της ελληνικής µεταλλείας, καθώς οι έρευνες υπεδάφους γίνονται πλέον οργανωµένα και µε την πιο σύγχρονη τεχνολογία, δηµιουργούνται εγκαταστάσεις επεξεργασίας των µεταλλευµάτων και βιοµηχανικών ορυκτών, κωδικοποιείται η µεταλλευτική νοµοθεσία και το θέµα της προστασίας του περιβάλλοντος καταλαµβάνει σηµαντική θέση στην αλυσίδα της παραγωγικής διαδικασίας, ενώ τέλος το επιστηµονικό και τεχνικό προσωπικό των µεταλλευτικών επιχειρήσεων από άποψη εκπαιδεύσεως και εµπειρίας βρίσκεται σε ένα από από τα υψηλότερα διεθνώς επίπεδα.
Το 1961 ιδρύεται η εταιρεία «Αλουµίνιον της Ελλάδος» για την παραγωγή αλουµίνας και αλουµινίου, η οποία εκτός από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών που πραγµατοποιεί, αποτελεί τη µήτρα για την δηµιουργία αργότερα του σηµαντικότατου κλάδου παραγωγής προϊόντων αλουµινίου.
Το 1962 αρχίζει την εντατική αξιοποίηση των µισθωµένων πλέον σ΄ αυτή την κοιτασµάτων λευκολίθου στην Γερακινή Χαλκιδικής η εταιρεία Ελληνικοί Λευκόλιθοι.
Το 1963 η «Α.Ε.Ε.Χ.Π. & Λιπασµάτων», ιδρύει ανεξάρτητο φορέα για την εκµετάλλευση και την µεταλλουργική επεξεργασία των νικελιούχων λατεριτών της Λάρυµνας, µε την επωνυµία «ΛΑΡΚΟ Α.Ε.».
Το 1967 ιδρύονται η «Α.Β.Μ.Ε. Ελληνικοί Βωξίται ∆ιστόµου» και η «Α.Ε. Μακεδονικοί Λευκόλιθοι».
Το 1973 τροποποιείται και ως ένα βαθµό κωδικοποιείται εκ νέου, η µεταλλευτική νοµοθεσία µε το Ν.∆. 210/73 «περί µεταλλευτικού κώδικος» και η οποία όπως αναπροσαρµόζεται µε τον Ν. 274/1976 «περί τροποποιήσεως του Μεταλλευτικού Κώδικος» ισχύει µέχρι σήµερα.
Μετά από έντονη παρέµβαση του Συνδέσµου, τα νοµοθετήµατα Ν.∆. 1078/71, 1312/72, Ν. 542/77 και 849/78 καθώς και οι µετέπειτα ισχύοντες αναπτυξιακοί νόµοι (1116/81, 1262/82 κλπ) παρέχουν ειδικά κίνητρα στις µεταλλευτικές επιχειρήσεις. Σηµαντικά νοµοθετήµατα για τον κλάδο στη δεκαετία του ΄70 είναι οι Ν. 669/77 και 998/79 περί προστασίας των δασών.
Στη δεκαετία του ΄70 σχεδιάζονται και πραγµατοποιούνται οι σηµαντικές επενδύσεις για την εκµετάλλευση κοιτασµάτων Αµιάντου στο Ζιδάνι Κοζάνης και παραγωγής σιδηροχρωµίου στον Αλµυρό Βόλου, οι οποίες όπως δεν ανταποκρίθηκαν στις αρχικές προσδοκίες.
Σηµείωση:
Το κείµενο που αναφέρεται από το 1924 έως το 1984 αποτελεί ανατύπωση από παλαιά επετειακή έκδοση για τα 70 χρόνια του ΣΜΕ που επιµελήθηκε ο κ. Ιάκωβος Σταµατιάδης, Οικονοµολόγος, υπεύθυνος του τµήµατος Στατιστικής και Μελετών του ΣΜΕ κατά τα έτη 1981-1994. Οι αναφορές από το 1984 και µετά έγιναν από τον Γεν. ∆ιευθυντή του ΣΜΕ κ. Χρ. Καβαλόπουλο.