Το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης είναι πλέον ένας θεσμός στην Πόλη της Θεσσαλονίκης, στη Μακεδονία και Βόρεια Ελλάδα, που ήδη έχει βάλει τη σφραγίδα του στην πόλη και στους πολίτες της, με εκθέσεις όπως η ιδιαίτερα επιτυχημένη «Ορυκτά και Άνθρωπος» κ.ά.
Του κ Σπύρου Παυλίδη, Ομότιμου Καθηγητή Γεωλογίας Α.Π.Θ.
Προέδρου του Μουσείου
Προέδρου ΔΣ Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας
Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Διεθνούς Επιτροπής Μουσείων (ICOM) «Μουσείο είναι ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος, με στόχο τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία» Στο πλαίσιο αυτό το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) θεσμοθέτησε το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Α.Μ.Φ.Ι.Θ.), το οποίο με τη βοήθεια του Δήμου Θεσσαλονίκης απέκτησε στέγη στο λιμάνι της πόλης (Α΄ προβλήτα). Οι εγκαταστάσεις του ΑΜΦΙΘ είναι δύο εξαιρετικής αισθητικής κτήρια της πρώην Ναυτικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για κτήρια ιστορικής σημασίας για την πόλη. Η τοπογραφία τους είναι εμβληματικής σημασίας, καθώς πλήθος κόσμου πέρασε, περνά και θα περνά από το σημείο εκείνο της πόλης.
Το Α.Μ.Φ.Ι.Θ. συνιστά πρότυπο μουσειακό, ερευνητικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας και της χώρας και περιλαμβάνει δραστηριότητες καταγραφής, έρευνας, μελέτης, προβολής, έκθεσης, διατήρησης και εκπαίδευσης, οι οποίες αντιστοιχούν στα γνωστικά αντικείμενα διαχρονικής και σύγχρονης γεω-βιοποικιλότητας του ελληνικού χώρου. Το υλικό για την συγκρότηση ενός τέτοιου μουσείου υπάρχει σε αρκετά Τμήματα του Α.Π.Θ. Οι ανεκτίμητες αυτές συλλογές που χρονολογούνται από 1927-29, θα αξιοποιούνται με κάθε πρόσφορο τρόπο.
Σκοπός του είναι η συλλογή, συντήρηση, μελέτη, διεπιστημονική προσέγγιση, προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής και βιολογικής κληρονομιάς και της φυσικής και οικολογικής ιστορίας της Ελλάδας.
Η διάδοση της ακαδημαϊκά καλλιεργούμενης γνώσης με νέες μεθόδους μάθησης και βιωματικής οικείωσης στην πανεπιστημιακή κοινότητα και γενικότερα στην κοινωνία.
Η ανάπτυξη σύγχρονων θεωρητικών αειφόρων προσεγγίσεων και νέων σύγχρονων μεθοδολογικών πρακτικών και εργαλείων για την ολοκληρωμένη διαχείριση, διατήρηση και ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος.
Η εκπαίδευση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών καθώς και η επιστημονική κατάρτιση ειδικών ερευνητών.
Η κατάρτιση, και εκπαίδευση μουσειοπαιδαγωγών και διδακτικού προσωπικού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και αποφοίτων πανεπιστημιακών τμημάτων Γεωλογίας, Βιολογίας, Γεωγραφίας, Γεωπονίας, Δασολογίας, Φυσικής, Χημείας, Περιβάλλοντος, Αρχιτεκτονικής, Φιλολογίας και Παιδαγωγικής και στο σχεδιασμό και την διεξαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Η ενημέρωση, εκπαίδευση, και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας σε θέματα που αφορούν στην γεω-, βιο-ποικιλότητα και φυσική κληρονομιά σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Το Α.Μ.Φ.Ι.Θ. πραγματώνει τους σκοπούς του με τη συνεργασία των Σχολών και Τμημάτων του Α.Π.Θ. που διαθέτουν πλούσιο υλικό φυσιογνωστικού περιεχομένου. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα της Ελλάδας, με έδρα την Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκε το 1925 και άρχισε να λειτουργεί από το 1926-27, έχοντας δημιουργήσει πλούσιες συλλογές στα διάφορα εργαστήρια του. Σήμερα, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο λειτουργούν συνολικά 41 τμήματα, τα οποία κατανέμονται σε 11 Σχολές. Ιδιαίτερα η Σχολή Θετικών Επιστήμων (ΣΘΕ) κυρίως με τα Τμήματα Βιολογίας και Γεωλογίας, που διαθέτουν μεγάλες συλλογές: βοτανικές, ζωολογικές, ορυκτών – πετρωμάτων και απολιθωμάτων και μικρά θεσμοθετημένα Μουσεία, αλλά και τα Τμήματα Φυσικής και Χημείας, τη Σχολή Γεωπονίας – Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, με τις συλλογές, όπως η εντομολογική και άλλες όπως η Πολυτεχνική (συλλογή χαρτών) συμβάλουν στους στόχους του Α.Μ.Φ.Ι.Θ.
Το Α.Μ.Φ.Ι.Θ. στα τρία χρόνια της λειτουργίας του πραγματοποίησε με επιτυχία ή συμμετείχε σε πολλές εκδηλώσεις, όπως η έκθεση του με τίτλο «Το Δάσος κάτω από το δρόμο» σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Η είσοδος στην έκθεση ήταν ελεύθερη με καθημερινές ειδικές εκπαιδευτικές ξεναγήσεις για ομάδες μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και ειδικές ομάδες επισκεπτών. Παράλληλα με την έκθεση οργανώθηκαν επιστημονικές ομιλίες. Οι επισκέπτες ξεπέρασαν τις 3.000.
Η εκδήλωση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Νοέμβριος 2017) «ΟΛΥΜΠΟΣ, η δημιουργία του βουνού των Θεών» με εκλαϊκευμένες επιστημονικές ομιλίες και προβολή αντίστοιχου ντοκιμαντέρ (Ellopia TV) και η επιτυχημένη Έκθεση (Απρίλιος – Ιούλιος 2018) έκθεση στον νέο Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ: «40 ΧΡΟΝΙΑ από το ΣΕΙΣΜΟ της ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1978, Οι παλαιότεροι θυμούνται, οι νεότεροι μαθαίνουν».
Στο νέο χώρο του Μουσείου στο Λιμάνι (Προβλήτα Α΄), φιλοξενήθηκε η Έκθεση: «Το Δεινοθήριο της Λέσβου» που διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου (Μάιος – Ιούνιος 2019).
Από τον Ιούλιο του 2019 οργανώθηκε η έκθεση «Τα ΟΡΥΚΤΑ και ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Τα ΟΡΥΚΤΑ και η ΤΕΧΝΗ» σε συνεργασία με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και τη χορηγία του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΜΕ). Η έκθεση ξεκίνησε την 7η Οκτωβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τον Μάιο του 2020, με ελεύθερη είσοδο. Τα εγκαίνια της πραγματοποιήθηκαν από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο. Απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό και τους επισκέπτες της πόλης, αλλά κυρίως στους μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης.
Η έκθεση «ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ» έχει σκοπό να δείξει στο ευρύτερο κοινό, επιστημονικά τεκμηριωμένα, αλλά με εκλαϊκευμένο τρόπο, μέσα από από καλαίσθητες προθήκες και σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση, τη μεγάλη ποικιλία ορυκτών και πετρωμάτων, ιδιαίτερα του ελλαδικού χώρου. Παρουσιάζονται όχι μόνο ως ακατέργαστα πολύχρωμα, όμορφα δείγματα με τις επιστημονικές πληροφορίες τους, αλλά κυρίως δίνεται έμφαση στις πάρα πολλές χρήσεις τους, που συγκροτούν το σύγχρονο κόσμο, από τα οικοδομικά και διακοσμητικά υλικά, τις ενεργειακές πηγές (λιγνίτες), τα κινητά τηλέφωνα, τους κομπιούτερ, όλα τα πολύπλοκα προϊόντα της σύγχρονης βιομηχανίας, καθώς και τα διαχρονικά κοσμήματα. Τα ορυκτά αποτελούν μέρος της ζωής των ανθρώπων. Χωρίς αυτά δεν ζούμε, αφού βρίσκονται παντού γύρω μας, είτε στο φαγητό μας, στο σώμα μας, στα μέσα μεταφοράς, την επικοινωνία μας και σε πολλαπλές μορφές της καθημερινότητας μας.
Πρόκειται για μια έκθεση εξαιρετικού ενδιαφέροντος με Εκπαιδευτικές, Εικαστικές και Πολιτιστικές προεκτάσεις για όλες τις ηλικίες. Τελεί υπό την αιγίδα του ΑΠΘ και του ΣΜΕ, ο οποίος έχει και την οικονομική στήριξη και οργανωτική φροντίδα της. Έχει ως σκοπό να φέρει τo ευρύτερο κοινό και ιδιαίτερα τους μαθητές, κοντά στη χρησιμότητα των υλικών της μητέρας Γης στην καθημερινή μας ζωή και να τονίσει τη διαχρονική συμβολή τους στην εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού.
Την επιτυχία της Έκθεσης σφραγίζει το μεγάλό ενδιαφέρον των Θεσσαλονικέων και Βορειοελλαδιτών και κυρίως η μεγάλη προσέλευση με την επισκεψιμότητα να προσεγγίζει τις 30.000, τόσο σε μαθητές (11.000) όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, όσο πολλών μεμονωμένων επισκεπτών, ομάδων συλλόγων-σωματείων (15.000), ακόμη και αλλοδαπών τουριστών (2.600).
Το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης είναι πλέον ένας θεσμός στην Πόλη της Θεσσαλονίκης, στη Μακεδονία και Βόρεια Ελλάδα, που ήδη έχει βάλει τη σφραγίδα του στην πόλη και στους πολίτες της, με εκθέσεις όπως η ιδιαίτερα επιτυχημένη «Ορυκτά και Άνθρωπος» κ.ά. Τέλος στοχεύει στη δημιουργία δικτύου Μουσείων Βόρειας Ελλάδας με αντίστοιχα μικρότερα περιφερειακά Μουσεία και ευρωπαϊκές –διεθνείς συνεργασίες.
Το παρόν κείμενο και περιεχόμενο απηχεί σε προσωπικές απόψεις του αρθρογράφου.
